Тошкентнинг энг ҳайратланарли ва маърифатли жойларидан бири — Ўзбекистон Давлат амалий санъати ва ҳунармандчилик тарихи музейи. Музейда 7000 дан ортиқ халқ амалий санъати намуналари сақланмоқда: каштачилик, дўппи, заргарлик буюмлари, гиламлар, кулолчилик маҳсулотлари, зардўзлик, пичоқлар, матолар ва бошқа ҳунармандчилик дурдоналари.

Экспонатлар шартли равишда уч гуруҳга бўлинади: қадимий анъаналарга асосланган асарлар, ХХ аср усталари ижоди ва замонавий усталар асарлари.

Кўпчилик тошкентликлар 2024-йилда музейнинг модернизм ёдгорлиги сифатида маданий мерос рўйхатига киритилганини эшитиб ҳайрон қолишди, чунки бино XIX аср охирида қурилгани ҳаммага маълум. Аммо ўтган асрнинг 60-йилларида музейни кенгайтириш қарори қабул қилинган эди. Реконструкция муаллифлари — меъморлар У. Абдуллаев ва М. Ильхомов, фасад рассоми Н. Долидзе.

Қадимий Половцев уйи янги музей кўринишига муваффақиятли сингдирилди: ўнг тарафга матолар ва кийим-кечак кўргазмаси жойлашган корпус қўшилди, чапда ҳунармандчилик маркази ва сувенир дўкони, кириш қисми эса ўзига хос тарзда безатилди. Ташриф буюрувчилар ички ҳовлига кирганларида бинони яхлит ҳолда қабул қилишади — эски ва янги қисмларни визуал равишда ажратмайдилар. Жорий аср бошида музей яна реконструкция қилинди, лекин муаллифлар қўйган модернизм ғоялари сақланиб қолди.

Музейнинг барча экспонатлари ноёб, аммо бино ва унинг тарихи ҳам кам эмас қизиқиш уйғотади.

Инқилобгача бу ер Ипакчилик (кейинроқ Герман Лопаткин, ҳозир Юнус Ражабий) кўчасининг тор кўчаси эди, кейин у Осипов қўзғолони пайтида отиб ўлдирилган комиссар шарафига Шпильков кўчаси, ҳозир эса Рақатбоши кўчаси деб аталади.

Уйни савдо маслаҳатчиси, бой савдогар Николай Иванович Иванов ўзига қарашли пиво заводи яқинида қурган.

1896-йилда Иванов уйни Тошкентга келган дипломат, Ички ишлар вазирлигининг махсус топшириқлар бўйича амалдори Александр Александрович Половцевга сотган. Половцев Ўрта Осиё ва Закавказье кўчиб келувчилар ҳолатини ўрганиш учун юборилган эди. Уй шарқ услубида қайта қурилди — рус меъморчилиги билан маҳаллий безакнинг кам учрайдиган уйғунлиги. Энг яхши усталар деворларни ганч билан безатди, ўйма ёғоч устунлар ўрнатди, девор ва шифтларни нақшлар билан бўяди.

1909-йилда Половцев уйини шаҳарга совға қилди. Биринчи жаҳон уруши пайтида у австриялик асир офицерлар учун казарма бўлди. 1930-йилларда Половцев уйи очиқчилиқдан қочиб келган қозоқ етим болалар учун болалар уйи бўлди. 1937-йилдан уйда Ҳунармандчилик музейи, 1960-йилда эса «Ўзбекистон амалий санъати доимий кўргазмаси» очибди.

1997-йилда музей Маданият ишлари вазирлиги тасарруфига ўтди ва «Давлат амалий санъат музейи» мақомини олди. 2017-йил 20-декабрда ҳукуматнинг «Ўзбекистон амалий санъати ва ҳунармандчилик тарихи давлат музейини ташкил этиш тўғрисида»ги қарори билан номи ва вазифалари аниқлаштирилди.

Тарихий фактларнинг ҳаммасини кам одам эслайди, лекин кекса тошкентликлар музейни ҳали ҳам «Половцев уйи» деб аташади.

Ушбу ажойиб биногнинг барча воқеаларини музей ҳовлисида ўсган улкан эманзор эслаб турибди — ташриф буюрганингизда бу фахрий дарахтни албатта силаб қўйинг.

Манзил оддий: Рақатбоши кўчаси, 15-уй.